Iri terambere riteganijwe biteganijwe kuzamura imishinga remezo ikomeje kandi itinda cyane cyane amazu ahendutse, imihanda, na gari ya moshi.
Biteganijwe ko ubukungu bwa Afurika buzatera imbere gato mu 2024 hamwe na guverinoma zo ku mugabane wa Afurika ziteganya ko ubukungu bwiyongera mu 2025. Ibi bizatanga inzira yo kubyutsa no gushyira mu bikorwa imishinga remezo, cyane cyane mu bwikorezi, ingufu n’imiturire, ubusanzwe bifitanye isano no kongera ikoreshwa ry’imyenda itandukanye.
Icyerekezo gishya cy’ubukungu kuri Afurika na Banki Nyafurika ishinzwe iterambere mu karere (AfDB) giteganya ubukungu bw’umugabane kwiyongera kugera kuri 3,7% muri 2024 na 4.3% muri 2025.
Raporo ya AfDB igira iti: "Iterambere riteganijwe kuzamuka muri Afurika izagereranywa rizayoborwa na Afurika y'Iburasirazuba (ku gipimo cya 3,4%) na Afurika y'Epfo na Afurika y'Iburengerazuba (buri wese yazamutseho 0,6 ku ijana)".
Banki yongeyeho ko nibura ibihugu 40 byo muri Afurika “bizashyira ingufu mu 2024 ugereranije na 2023, kandi umubare w’ibihugu bifite umuvuduko w’ubwiyongere burenga 5% uziyongera kugera kuri 17.”
Iri terambere riteganijwe, nubwo rito, biteganijwe ko rizashyigikira gahunda ya Afurika yo kugabanya umutwaro w’imyenda yo hanze, kuzamura imishinga y’ibikorwa remezo ikomeje kandi itinda, cyane cyane amazu ahendutse, imihanda, gari ya moshi, ndetse n’ibigo by’uburezi kugira ngo umubare w’abanyeshuri wiyongera vuba.
Imishinga y'Ibikorwa Remezo
Imishinga myinshi y'ibikorwa remezo irakomeje mu bihugu byinshi bya Afurika nubwo 2024 irangiye hamwe na bamwe mu batanga ibicuruzwa muri kariya karere bavuga ko kwiyongera kwinjiza ibicuruzwa mu gihembwe cya mbere, icya kabiri, n'icya gatatu cy’umwaka bitewe n’imikorere myiza y’inganda zikora inganda n’inganda n’ishoramari ryiyongera mu rwego rw’imiturire.
Urugero, umwe mu bakora amarangi akomeye muri Afurika y'Iburasirazuba, 1958 yashinzwe na Crown Paints (Kenya) PLC, yashyizeho ubwiyongere bwa 10% mu kwinjiza mu gice cya mbere cyarangiye ku ya 30 Kamena 2024 agera kuri miliyoni 47.6 z'amadolari y'Amerika ugereranije na miliyoni 43 z'amadolari y'Amerika mu mwaka ushize.
Inyungu y’isosiyete mbere y’imisoro ihagaze miliyoni 1.1 US $ ugereranije n’amadolari 568.700 y’Amerika mu gihe cyarangiye ku ya 30 Kamena 2023, iyiyongera ryatewe no “kuzamuka kw’ibicuruzwa.”
Umunyamabanga wa sosiyete ya Crown Paints, Conrad Nyikuri yagize ati: "Muri rusange inyungu zongerewe imbaraga mu gushimangira amashiringi yo muri Kenya kurwanya ifaranga rikomeye ku isi mu gihe cyarangiye ku ya 30 Kamena 2024 kandi igipimo cy’ivunjisha cyiza cyatumye ihame ry’ibiciro by’ibicuruzwa bitumizwa mu mahanga".
Imikorere myiza ya Crown Paints igira ingaruka mbi ku itangwa ryibicuruzwa bimwe na bimwe biva ku bakinnyi bo ku isoko ry’isi ibicuruzwa byabo isosiyete ikwirakwiza muri Afurika y'Iburasirazuba.
Usibye ubwoko bwacyo bwo gusiga amarangi aboneka munsi ya Motocryl yonyine ku isoko ridasanzwe, Crown Paints itanga kandi ikirango cya Duco kimwe n’ibicuruzwa biza ku isi biva muri Nexa Autocolour (PPG) na Duxone (Axalta Coating Systems) hamwe n’isosiyete ikora imiti y’imiti n’ubwubatsi, Pidilite. Hagati aho, Crown Silicone yerekana amarangi yakozwe muburenganzira butangwa na Wacker Chemie AG.
Ahandi hose, igihangange cya peteroli, gaze n’inyanja cyitwa Akzo Nobel, hamwe na Crown Paints gifite amasezerano yo gutanga amasoko, avuga ko kugurisha muri Afurika, isoko rigizwe n’Uburayi, mu karere ko mu burasirazuba bwo hagati, byagaragaje ko ibicuruzwa biva mu mahanga byiyongereyeho 2% n’amafaranga yinjiza 1% mu gihembwe cya gatatu cy’umwaka wa 2024. Iterambere ry’ibicuruzwa kama, isosiyete ivuga ko ahanini byatewe n '“ibiciro byiza.”
Igitekerezo gisa nacyo cyatangajwe na PPG Industries, kivuga ko “umwaka ushize kugurisha ibinyabuzima ku bicuruzwa byubatswe mu Burayi, Uburasirazuba bwo hagati na Afurika byari byiza, ibyo bikaba ari ibintu byiza nyuma y’igihembwe cyagabanutse.”
Iri zamuka ry’imikoreshereze y’irangi n’ifoto muri Afurika rishobora guterwa n’uko kwiyongera kwiterambere ry’ibikorwa remezo bifitanye isano n’ikigaragara cyo kwiyongera kw’imikoreshereze y’abikorera ku giti cyabo, inganda z’imodoka zo muri ako karere ndetse n’ubwubatsi bw’amazu mu bihugu nka Kenya, Uganda na Misiri.
Raporo ya AfDB igira iti: "Nyuma y’icyiciro cyo hagati kigenda cyiyongera no kongera amafaranga akoreshwa mu ngo, imikoreshereze y’abikorera muri Afurika itanga amahirwe akomeye yo guteza imbere ibikorwa remezo".
Nkako, banki ivuga ko mu myaka 10 iheze “amafaranga akoreshwa mu gukoresha abikorera muri Afurika yagiye yiyongera, bitewe n'ubwiyongere bw'abaturage, imijyi, ndetse n'icyiciro cyo hagati kigenda cyiyongera.”
Banki ivuga ko amafaranga yakoreshejwe mu bikorwa by’abikorera muri Afurika yavuye kuri miliyari 470 z'amadolari mu mwaka wa 2010 agera kuri miliyoni 1.4 z'amadolari muri 2020, ibyo bikaba byerekana ko kwaguka kwinshi kwatumye “hakenerwa cyane ibikorwa remezo bitezimbere, birimo imiyoboro itwara abantu, sisitemu y'ingufu, itumanaho, n'ibikoresho by'amazi n'isuku.”
Byongeye kandi, guverinoma zitandukanye zo mu karere zirimo guteza imbere gahunda y’imiturire ihendutse kugira ngo byibuze amazu miliyoni 50 y’imiturire akemure ikibazo cy’ibura ry’umugabane. Ibi birashoboka ko bisobanura ubwiyongere bwikoreshwa ryimyubakire nuburanga mu 2024, icyerekezo giteganijwe gukomeza muri 2025 kuko biteganijwe ko kurangiza imishinga myinshi biteganijwe hagati yigihe kirekire.
Hagati aho, nubwo Afurika iteganya kwinjira mu 2025 yifuza ko inganda zikoresha amamodoka atera imbere haracyari ukutamenya neza ku isoko ry’isi yose bifitanye isano n’icyifuzo cy’isi ku isi cyangije umugabane w’umugabane w’isoko ryoherezwa mu mahanga ndetse n’ihungabana rya politiki mu bihugu nka Sudani, Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo (DRC) na Mozambike.
Urugero, inganda z’imodoka zo muri Gana zifite agaciro ka miliyari 4.6 z'amadolari ya Amerika mu 2021, biteganijwe ko zizagera kuri miliyari 10.64 z'amadolari ya Amerika mu 2027 nk'uko raporo yakozwe n'ubuyobozi bwa Dawa Industrial Zone, uruganda rukora inganda rwabigenewe muri Gana rugamije kwakira inganda zitandukanye z'umucyo n'iziremereye mu nzego zitandukanye.
Raporo igira iti: “Iyi nzira yo kwiyongera irashimangira imbaraga Afurika ifite nk'isoko ry'imodoka.”
Yongeraho ati: "Kwiyongera kw'ibinyabiziga biri ku mugabane wa Afurika, hamwe no gushaka kwihaza mu nganda, byugurura inzira nshya zo gushora imari, ubufatanye mu ikoranabuhanga, ndetse n'ubufatanye n'ibihangange ku binyabiziga ku isi".
Muri Afurika y'Epfo, akanama gashinzwe ubucuruzi bw’imodoka muri iki gihugu (naamsa), gaharanira inyungu z’inganda z’imodoka zo muri Afurika yepfo, kavuga ko umusaruro w’ibinyabiziga muri iki gihugu wiyongereyeho 13.9%, uva kuri 555.885 mu 2022 ukagera kuri 633.332 mu 2023, “ukaba wararenze umwaka ushize ku isi kwiyongera ku bicuruzwa by’imodoka ku isi bingana na 10.3% muri 2023.”
Gutsinda Ingorane
Imikorere y’ubukungu bwa Afurika mu mwaka mushya ahanini bizaterwa n’uburyo guverinoma zo ku mugabane wa Afurika zikemura ibibazo bimwe na bimwe bishobora no kugira ingaruka ku buryo butaziguye cyangwa butaziguye ku isoko ry’imyenda y’umugabane.
Urugero, intambara y'abenegihugu ikaze muri Sudani ikomeje gusenya ibikorwa remezo nk'ubwikorezi, amazu yo guturamo ndetse n'ubucuruzi kandi nta mutekano uhari wa politiki, imikorere no gufata neza umutungo n'abashoramari batwikiriye ntibyashoboka.
Mu gihe isenywa ry’ibikorwa remezo ryatanga amahirwe y’ubucuruzi ku bakora inganda n’abatanga ibicuruzwa mu gihe cyo kwiyubaka, ingaruka z’intambara ku bukungu zishobora kuba mbi mu gihe giciriritse kandi kirekire.
AfDB igira iti: “Ingaruka z'amakimbirane ku bukungu bwa Sudani zisa n'izimbitse cyane kuruta uko byari byavuzwe mbere, aho igabanuka ry'umusaruro nyawo ryiyongereyeho inshuro zirenga eshatu kugera kuri 37.5 ku ijana mu 2023, riva kuri 12.3 ku ijana muri Mutarama 2024.”
Yongeraho ati: "Amakimbirane kandi agira ingaruka zikomeye zo kwandura, cyane cyane mu gihugu cy’abaturanyi cya Sudani y'Amajyepfo, gishingiye cyane cyane ku miyoboro yahoze ikora ndetse no mu nganda, ndetse n'ibikorwa remezo by’ibyambu byoherezwa mu mahanga."
AfDB ivuga ko amakimbirane yangije byinshi mu nganda zikomeye ndetse n’ibikorwa remezo bikomeye ndetse n’urunigi rw’ibicuruzwa, bigatuma habaho inzitizi zikomeye ku bucuruzi bw’amahanga no kohereza ibicuruzwa hanze.
Umwenda wa Afurika kandi ubangamiye ubushobozi bwa guverinoma zo mu karere gukoresha amafaranga y’imyenda myinshi itwara inganda nk’ubwubatsi.
Banki yongeyeho iti: "Mu bihugu byinshi byo muri Afurika, amafaranga yo gutanga imyenda yazamutse, ahungabanya imari ya Leta, kandi agabanya aho amafaranga akoreshwa mu bikorwa remezo bya Leta n'ishoramari mu mutungo w'abantu, ibyo bikaba bikomeza umugabane mu bihe bibi bigusha Afurika inzira igana ku iterambere."
Ku isoko ry’Afurika yepfo, Sapma n’abanyamuryango bayo bagomba guhangana n’ubutegetsi bukomeye bw’ubukungu kuko ifaranga ryinshi, ibura ry’ingufu, n’ibibazo by’ibikoresho bitera imbogamizi z’iterambere mu nzego z’inganda n’amabuye y'agaciro.
Icyakora, hamwe n’ubukungu buteganijwe kuzamuka mu bukungu bwa Afurika ndetse n’uko hateganijwe kwiyongera kw’imari shoramari na guverinoma zo muri ako karere, isoko ry’imigabane ry’umugabane naryo rishobora kuzamura iterambere mu 2025 ndetse no hanze yarwo.
Igihe cyo kohereza: Ukuboza-07-2024
